Riski Bebeklerin Takibi ve Fizyoterapi Yaklaşımları
Bu gruba genel olarak prematüre bebekler, term dönemde doğup düşük doğum ağırlıklı olan bebekler, doğumsal defekte sahip olan bebekler, yenidoğan yoğun bakımına ihtiyaç duyan bebekler dahil edilir.
İntrauterin gelişme geriliği, periventriküler lökomalasi, kronik akciğer hastalıkları, ikiz ve üstü doğumlar morbidite ve mortaliteyi artırabilir. Erken dönemde yapılan fizyoterapi yaklaşımları ilk 24 aylık dönemde çok daha etkin olacaktır. Erken fizyoterapi yaklaşımları motor gelişimi düzenler, anormal hareket paternlerini iyileştirir. Erken dönemde yapılacak olan fizyoterapi hedefe yönelik olarak yapılmalıdır. Yeni doğan ünitelerinde yoğun ışıklandırma, yüksek sesler infantlarda stres kaynağı olabilir. Bu nedenle aşırı stimülasyona maruz kalan bu infantlarda ileride uzun dönem dikkat ve öğrenme güçlükleri gelişebilir.
Erken dönemde hedefe yönelik fizyoterapi yaklaşımları tercih edilir. Burada nörogelişimsel tedavi programları, ev programları, aile merkezli terapiler, zorunlu kullanım hareket terapisidir. Zorunlu kullanım hareket terapisinde sağlam taraf kısıtlanarak paretik ekstremite gün içinde daha fazla kullanılır. Bu terapinin temelleri 1963-1981 yılları arasında Knobb ve Taub tarafından atılmıştır. Klasik protokolde iki hafta süreyle hastanın sağlam taraf üst ekstremitesi kısıtlanarak en az 6 saat yoğun egzersiz programı uygulanmaktadır. Çocuklarda ise yapılan çalışmalarda 3 saatin altına çekilerek modifiye şekilde uygulanmıştır.
Zorunlu kullanım hareket terapisi riskli bebeklerde nöroplastisiteyi hızlandırabilir. Nöroplastisite beynin motor ve duysal reorganizasyonudur. Infant ve çocukluk döneminde tekrarlama ve öğrenmeye bağlı olarak yeni sinapslar oluşabilir. Nörolojik hastalıklarda hasta problemli taraftaki kolunu daha fazla çaba harcayarak kullandığı için bir süre sonra bu ekstremitenin kullanımını bırakmaktadır. Bu durum da bu ekstremitenin korteksteki temsil alanını küçültmektedir. Bunun sonucunda o taraf için öğrenilmiş kullanmama davranışı gelişir. Hasta daha kolayına geldiği için sağlam tarafı kullanmaya çalışacaktır. Zorunlu kullanım hareket terapisi bu durumu tersine çevirip iyileşmeyi hızlandırabilir.
Bugün tedavide ağırlık daha fazla fonksiyonel aktiviteler tarafına kaydırılmıştır. Burada infantın aktif olarak problem çözücü olması beklenir. Bobath ekolü fasilitasyon ve hareketin normalizasyonu, kas tonusundaki duysal motor komponentlerin düzeltilmesini, postüral kontrolün artırılması ve anormal hareket patternlerinin azaltılmasını içerir.